Sinh học 11 [CB] bài 6 Dinh dưỡng Nitơ ở thực vật (tiếp theo)

Ở bài trước chúng ta đã tìm hiểu Vai trò sinh lí của nguyên tố Nitơ và Quá trình đồng hóa nitơ trong mô thực vật, hôm nay mời các em đi phần tiếp theo trong bài Dinh dưỡng Nitơ ở thực vật.

III. Nguồn cấp Nitơ tự nhiên cho cây

1. Nitơ trong không khí
Nitơ chiếm khoảng 80% không khí, tuy nhiên cây không hấp thụ được nito phân tử (N₂).
Nitơ phân tử được vi sinh vật cố định nitơ chuyển thành NH₃ cây mới đồng hóa được
2. Nitơ trong đất
+ Nitơ khoáng(NO₃^- và NH₄⁺) - cây hấp thụ trực tiếp. + Nitơ hữu cơ (xác sinh vật) - cây không hấp thụ trực tiếp được, nhờ vi sinh vật đất khoáng hóa thành NO₃^- và NH₄⁺.

IV. Quá trình chuyển hóa Nitơ trong đất và cố định Nitơ

1. Quá trình chuyển hóa nitơ trong đất

? Hãy chỉ ra trên sơ đồ (hình 6.1) con đường chuyển hóa nitơ hữu cơ (trong xác sinh vật) trong đất thành dạng nitơ khoáng (NH₄⁺ và NO₃^-)
Gợi ý trả lời
2. Quá trình cố định nitơ phân tử
Quá trình liên kết N₂ và H₂ để hình thành NH₃ gọi là quá trình cố định nitơ
? Hãy chỉ ra trên hình 6.1 con đường cố định nitơ phân tử xảy ra ở trong đất và sản phẩm của quá trình đó.
Gợi ý trả lời
- Trong tự nhiên, hoạt động của các nhóm vi sinh vật cố định nito có vai trò quan trọng trong việc bù đắp lại lượng nito đã bị cây lấy đi 2 → 6.
- Sản phẩm của con đường cố định nito phân tử là: NH₃ (NH₄⁺).

V. Phân bón với năng suất cây tồng và môi trường

1. Bón phân hợp lí và năng suất cây trồng.
Cần phải bón phân hợp lí: đúng loại, đúng số lượng và tỉ lệ thành phần dinh dưỡng; đúng nhu cầu của giống, loài cây phù hợp với thời kì sinh trưởng và phát triển của cây cũng như điều kiện đất đai, thời tiết
2. Các phương pháp bón phân
- Bón phân qua rễ: Bón lót, bón thúc.
- Bón phân qua lá
3. Phân bón và môi trường
Lượng phân bón dư thừa → thay đổi tính chất lí hóa của đất, ô nhiễm nông phẩm, ô nhiễm môi trường.

Trả lời câu hỏi và bài tập

1. Nêu các dạng Nito trong đất và các dạng nito mà cây hấp thụ được.
Gợi ý trả lời :Các dạng nito trong đất là :
- Nito vô cơ trong muối khoáng
- Nito hữu cơ trong xác sinh vật
+ Xác thực vật
+ Xác động vật
+ Xác vi sinh vật
Dạng nitơ mà cây hấp thụ được là nito khoáng ( NH₄⁺ và NO₃^-)
2. Trình bày vai trò của quá trình cố định nito phân tử bằng con đường sinh học đối với sự dinh dưỡng nito của thực vật.
Gợi ý trả lời :
Quá trình cố định nito bằng con đường sinh học là biến nito phân tử (N2) có sẵn trong khí quyển nhưng sinh vật không hấp thụ được thành các dạng nito khoáng NH3 ( NH4+ trong môi trường nước) cây dễ dàng hấp thụ. Nhờ có quá trình cố định nito phân tử bằng con đường sinh học xảy rả ở điều kiện bình thường tại hâu như khắp mọi nới trên Trái Đất mà lượng nito mất hàng năm do cây lấy đi luôn được bù đắp lại nhằm đảm bảo nguồn cung cấp dinh dưỡng nito bình thường trong cây.
3. Thế nào là bón phân hợp lí và biện pháp đó có tác dụng gì đối với năng suất cây trồng bảo vệ môi trường ?
Gợi ý trả lời :
Bón phân hợp lí và tác dụng của phân bón hợp lí đối với năng suất cây trồng:
- Bón phân hợp lí đúng nhu cầu của cây theo đặc điểm di truyền của giống, loài cây, theo pha sinh trường và phát triển, theo đặc điểm lí, hóa tính của đất và điều kiện thời tiết. Phân bón phải đúng loại, đủ số lượng và tỉ lệ các thành phần dinh dưỡng. - Tác dụng của bón phân hợp lí với năng suất cây tròng: Cây sinh trưởng tốt, năng suất cao, hiểu quả phân bón cao ( giảm chi phí), không gây nhiều ô nhiễm môi trường và ô nhiễm nông phẩm.
Bón phân không đúng, năng suất sẽ thấp, hiệu quả kinh tế thấp. Bón phân vượt quá liều lượng cần thiết sẽ làm giảm năng suất, chi phí bón phân cao, gây ô nhiễm môi trường và nông phẩm ảnh hưởng tới sức khỏe con người.