Sinh học 11 [CB] bài 18 Tuần hoàn máu

Tuần hoàn máu có vai trò tối quan trọng đối với động vật, có thể nói máu ngưng tuần hoàn động vật sẽ chết. Vậy mời các em cùng vào bài để tìm hiểu tuần hoàn máu.

I. Cấu tạo và chức năng của hệ tuần hoàn

1. Cấu tạo chung
- Dịch tuần hoàn: máu hoặc hỗn hợp máu - dịch mô
- Tim: là máy bơm hút và đẩy máu chảy trong mạch máu
- Hệ thống mạch máu: gồm hệ thống động, hệ thống mao mạch, hệ thống tĩnh mạch
2. Chức năng chủ yếu của hệ tuần hoàn
- Hệ tuần hoàn có chức năng vận chuyển các chất từ bộ phận này đên bộ phận khác đáp ứng cho các hoạt động sống của cơ thể.

II. Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật

1. Hệ tuần hoàn hở
Hệ tuần hoàn hở ở đa số động vật thân mềm và chân khớp.
Đặc điểm:
- Hệ tuần hoàn hở có một đoạn máu đi ra khỏi mạch máu và trộn lẫn với dịch mô, máu chảy dưới áp lực thấp và chảy chậm.
2. Hệ tuần hoàn kín
Hệ tuần hoàn kín có ở mục ống, bạch tuộc, giun đốt và động vật có xương sống. Đặc điểm:
- Máu lưu thông với áp lực cao hoặc trung bình, máu chảy nhanh.
?Hãy chỉ ra đường đi của máu(bắt đầu từ tim) trên sơ đồ hệ tuần hoàn hở (hình 18.1) và hệ tuần hoàn kín (hình 18.2)
Gợi ý trả lời
Đường đi của máu (bắt đầu từ tim) + Đường đi của máu trong hệ tuần hở : máu xuất phát từ tim qua hệ thống động mạch tràn vào khoang máu và trộn lẫn với nước mô tạo thành hỗn hợp máu - nước mô. Sau khi tiếp xúc và trao đổi với chất tees bào, máu chui vào tĩnh mạch về tim. Hệ tuần hoàn có một đoạn máu chảy không trong mạch kín nên được gọi là hệ tuần hoàn hở.
+ Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn kín: máu từ tim bơm đi lưu thông liên tục trong mạch kín, từ động mạch qua mao mạch, tĩnh mạch và về tim. Máu và tế bào trao đổi chất qua thành mao mạch.
Cho biết những ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở
Gợi ý trả lời
Trong hệ tuần hoàn kín máu chảy dưới áp lực cao, tốc độ máu nhanh, máu đi được xa và phân phối máu đến cơ quan nhanh, do vậy đáp ứng được nhu cầu trao đổi khí và chất cao.
Cho biết vai trò của tim trong tuần hoàn máu
Gợi ý trả lời
Tim hoạt động như một cái máy bơm hút máu về và đẩy máu đi. Tim là động lực chính đẩy máu trong mạch máu.

Hệ tuần hoàn ở động vật có xương sống là hệ tuần hoàn đơn hoặc hệ tuần hoàn kép.
- Hệ tuần hoàn đơn có một vòng tuần hoàn, máu chảy dưới áp lực trung bình. Có ở cá.
- Hệ tuần hoàn kép có 2 vòng tuần hoàn (Vòng tuần hoàn lớn đi khắp cơ thể, vòng tuần hoàn nhỏ qua phổi), máu chảy dưới áp lực cao và chảy nhanh. Có ở nhóm động vật có phổi như lưỡng cư, bò sát, chim, thú

Trả lời câu hỏi và bài tập

1.Tại sao hệ tuần hoàn côn trùng được gọi là hệ tuần hoàn hở?
Gợi ý trả lời
Hệ tuần hoàn côn trùng được gọi là hệ tuần hoàn hở vì có một đoạn máu đi ra khỏi mạch máu vào khoang cơ thể
2.Tại sao hệ tuần hoàn của lưỡng cư, bò sát, chim, thú được gọi là hệ tuần hoàn kín
Gợi ý trả lời
Vì mạch máu lưu thông liên tục trong mạch kín, qua động mạch, mao mạch, tĩnh mạch
3.Đánh dấu x vào ô cho các ý trả lời đúng về những động vật có sự pha trộn máu giàu O₂ và máu giàu CO₂ ở tim
a) Cá xương, chim, thú
b) Lưỡng cư, thú
c) Bò sát(trừ cá sấu), chim và thú
d) Lưỡng cư, bò sát, chim
Gợi ý trả lời
ý a đúng.