Sinh học 11 [CB] bài 29 Điện thế hoạt động và sự lan truyền xung thần kinh

I. Điện thế hoạt động

Khi bị kích thích thì tế bào thần kinh hưng phấn và xuất hiện điện thế hoạt động
1. Đồ thị điện thế hoạt động

2. Cơ chế hình thành điện thế hoạt động 
Điện thế hoạt động là sự biến đổi điện thế nghỉ, từ phân cực sang mất phân cực, đảo cực và tái phân cực.
?Ở giai đoạn mất phân cực và giai đoạn đảo cực, loại ion nào đi qua màng tế bào và sự di chuyển của ion đó có tác dụng gì ?
+ Ở giai đoạn mất phân cực và giai đoạn đảo cực, Na⁺ đi qua màng tế bào. Na⁺ đi qua được màng tế bào là do cổng Na⁺ mở và do chênh lệch về nồng độ Na⁺ ở 2 bên màng tế bào (nồng độ Na⁺ bên ngoài cao hơn bên trong tế bào). Do ion Na tích điện dương đi vào làm trung hòa điện tích âm ở mặt trong tế bào (ứng với giai đoạn mất phân cực).Ion Na đi vào không những làm trung hòa điện tích âm ở mặt trong tế bào, mà ion Na còn vào dư thừa, làm cho mặt tỏng của màng tế bào trở nên dương hơn so với mặt ngoài âm (ứng với giai đoạn đảo cực).

- Ở giai đoạn tái phân cực, loại ion nào đi qua màng tế bào và sự di chuyển của ion đó có tác dụng gì
+ Ở giai đoạn tái phân cực, K⁺ đi qua màng tế bào ra ngoài (do tính thẩm thấu của màng đối với K⁺ tăng, cổng ion K mở rộng). Do K⁺ đi ra mang theo điện tích dương nên làm cho mặt tỏng của màng tế bào lại trở nên âm so với mặt ngoài (ứng với giai đoạn tái phân cực).

II. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh

1. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao mielin
Trên sợi thần kinh không có bao miêlin, xung thần kinh làn truyền liên tục từ vùng này sang vùng khác kế bên.
2. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao miêlin
Trên sợi thần kinh có bao miêlin, xung thần kinh lan truyền theo cách nhảy cóc, từ eo Ranvie này sang eo Ranvie khác. Do làn truyền theo lối nhảy cóc nên tốc độ lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao miêlin nhanh hơn nhiều so với trên sợ thần kinh không có bao miêlin.

Trả lời câu hỏi và bài tập

1. Điện thế hoạt động là gì? Điện thế hoạt động được hình thành như thế nào ?
Gợi ý trả lời
Xem ở phần lí thuyết 2. Đánh dấu x vào ô cho các ý đúng về điện thế hoạt động
A - Trong giai đoạn mất phân cực, Na⁺ khuếch tán từ trong ra ngoài tế bào
B - Trong giai đoạn mất phân cực, Na⁺ khuếch tán từ ngoài vào trong tế bào
C - Trong giai đoạn tái phân cực, Na⁺ khuếch tán từ trong ra ngoài tế bào
D - Trong giai đoạn tái phân cực, K⁺ khuếch tán từ ngoài vào trong tế bào.
Gợi ý trả lời
Đáp án B 3. So sánh cách lan truyền của xung thần kinh trên sợ dây thần kinh không có bao miêlin và có bao miêlin
Gợi ý trả lời
- Giống nhau: xung thần kinh lan truyền là do mất phân cực, đảo cực và tái phân cực liên tiếp hết vùng này sang vùng khác.
- Khác nhau:
+ Xung thần kinh lan truyền trên sợi thần kinh không có mielin liên tiếp từ vùng này sang vùng khác kề bên, tốc độ chậm hơn
+ xung thần kinh lan truyền trên sợi thần kinh có mielin theo cách nhảy từ eo Ranvie này sang eo Ranvie khác nên tốc độ lan truyền nhanh hơn.